Kalbi besleyen koroner arterlerin daralması veya tıkanması sonucu ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur. Günümüzde dünya genelinde en yaygın ölüm nedenlerinden biri olan bu hastalık, özellikle yaşam tarzı faktörleriyle yakından ilişkilidir. Kalp krizi ve ani kardiyak ölüme yol açabilen koroner arter hastalığı, erken teşhis ve tedaviyle kontrol altına alınır.
Koroner Arter Hastalığı Nedir?
Koroner arterler, kalp kasına oksijen ve besin taşıyan damarlardır. Bu damarların daralması veya tıkanması, kalp kasının yeterince oksijen alamamasına ve ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Genellikle ateroskleroz (damar sertliği) sonucu gelişen KAH, kalp krizi riskini önemli ölçüde artırır.
Koroner Arter Hastalığı Nedenleri
Koroner arter hastalığı en yaygın nedeni aterosklerozdur. Ateroskleroz, arterlerin iç çeperinde plak adı verilen yağ, kolesterol ve diğer maddelerin birikmesiyle oluşur. Bu durum zamanla damarları daraltarak kan akışını kısıtlar. Sigara kullanımı, damarların daralmasına ve sertleşmesine neden olur. LDL (kötü) kolesterolün yüksek olması, damar çeperlerinde plak birikmesine yol açar. Hipertansiyon, damar duvarlarının zamanla zarar görmesine ve sertleşmesine neden olur.
Yüksek kan şekeri seviyeleri damar sağlığını olumsuz etkileyerek ateroskleroz gelişimini hızlandırır. Fazla kilo, kalbin iş yükünü artırarak damar sağlığını olumsuz etkileyebilir. Düzenli egzersiz yapmamak kalp ve damar sağlığını olumsuz etkiler. Ailede koroner arter hastalığı öyküsü olması, hastalık riskini artırır. Uzun süreli stres, tansiyonun yükselmesine ve damar sertleşmesine neden olabilir.
Koroner Arter Hastalığı Belirtileri
Belirtiler kişiden kişiye değişebilir. Hastalığın erken dönemlerinde herhangi bir belirti görülmeyebilir. Göğüste sıkışma, baskı veya yanma hissi en yaygın belirtidir. Ağrı, fiziksel aktivite veya stresle artabilir. Kalp yeterince oksijen alamadığı için solunum güçlüğü ortaya çıkabilir. Kan akışının azalması, enerji seviyelerinin düşmesine neden olabilir. Kalp ritminde düzensizlikler görülebilir. Kan akışının azalması nedeniyle sindirim ve sinir sistemi etkilenebilir. Soğuk terleme, kalp krizi sırasında sık görülen belirtilerden biridir. Eğer bu belirtilerden biri veya birkaçı sık sık tekrarlanıyorsa, mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.
Koroner Arter Hastalığı Teşhisi
Koroner arter hastalığı teşhisi için çeşitli testler uygulanmaktadır. Elektrokardiyografi, kalbin elektriksel aktivitesini ölçerek anormallikleri tespit eder. Efor testi, fiziksel aktivite sırasında kalbin nasıl çalıştığını görmek için yapılır. Kalbin ultrason görüntüleri alınarak yapısal problemler tespit edilir. Koroner anjiyografi, damarların tıkanıklık derecesini görmek için kontrast madde kullanılarak yapılan bir görüntüleme yöntemidir. Kan testleri, kolesterol, şeker ve diğer risk faktörlerini değerlendirmek için yapılır.
Koroner Arter Hastalığı Tedavi Yöntemleri
Koroner arter hastalığı tedavi edilebilir bir hastalıktır. Tedavi sürecinde yaşam tarzı değişiklikleri, ilaçlar ve cerrahi yöntemler uygulanabilir. Düşük yağlı, bol lifli ve antioksidan içeren gıdalar tüketilmelidir. Damar sağlığını korumak için sigara bırakılmalı ve alkol tüketimi sınırlandırılmalıdır. Haftada en az 150 dakika orta şiddette egzersiz yapılmalıdır. Meditasyon, yoga ve nefes egzersizleri gibi teknikler uygulanmalıdır. Statinler, LDL kolesterol seviyesini düşürerek damar sağlığını korur.
Tansiyon düşürücü ilaçlar, kan basıncını kontrol altında tutmak için kullanılır. Aspirin gibi ilaçlar kan pıhtılarını önleyerek kalp krizi riskini azaltır. Beta blokerler, kalp atış hızını düzenleyerek kalbin yükünü hafifletir. Tıkanan damarın balonla açılması ve stent yerleştirilmesiyle kan akışının sağlanmasıdır. Tıkanmış damarların yerine sağlıklı damarlar yerleştirilerek kan akışı yeniden sağlanır. Günümüzde bazı durumlarda daha az invaziv teknikler kullanılarak damar açma işlemleri yapılabilmektedir.
Sonuç
Koroner arter hastalığı, erken tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabilen sağlık problemidir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, düzenli doktor kontrolleri yaptırmak, hastalığın önlenmesinde büyük rol oynar. Kalp sağlığını korumak için sigarayı bırakmak, sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak en etkili yöntemlerdir. Eğer belirtiler yaşıyorsanız, vakit kaybetmeden bir kardiyoloji uzmanına başvurmanız önemlidir.
