Memedeki hücrelerin kontrolsüz büyümesiyle oluşan bir kanser türüdür. Genellikle memede kitle veya sertlik olarak belirti verir. Erken teşhis için düzenli olarak kendi kendine muayene ve mamografi yapılması önemlidir. Meme kanseri kadınlarda sık görülmekle birlikte, nadiren erkeklerde de ortaya çıkabilir. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi, kemoterapi, radyoterapi yer alır.
Meme Kanseri Belirtileri Nelerdir?
En yaygın belirtisi, memede ya da koltuk altında hissedilen ağrısız sert bir kitledir. Bu kitle genellikle düzensiz şekilli ve hareketsizdir. Memede asimetri, bir tarafın diğerinden daha büyük görünmesi ya da boyutunda belirgin bir değişiklik olması bu duruma işaret eder. Memede kızarıklık, portakal kabuğu görünümü, ciltte kalınlaşma veya soyulma gibi cilt değişiklikleri görülebilir.
Meme başında içe çökme, şekil bozukluğu ya da kabuklanma gibi değişiklikler de meme kanseri belirtisi olabilir. Özellikle kanlı akıntılar, meme başından gelen sıvılar belirtisi olabilir. Bölgede veya koltuk altında hissedilen ağrı ya da hassasiyet, belirti olarak değerlendirilir. Bu belirtiler işaret edebilir, ancak her zaman kanser olduğu anlamına gelmez. Bu tür belirtilerle karşılaşırsanız, doğru teşhis ve tedavi için bir doktora başvurmanız önemlidir. Erken tanı meme kanseri tedavisinde başarı oranını önemli ölçüde artırmaktadır.
Meme Kanseri Neden Olur?
BRCA1 ve BRCA2 gibi genlerde mutasyonlar riski artırabilir. Ailede durumun öyküsü olan bireylerde risk daha yüksektir. Östrojen ve progesteron gibi hormonlar riski artırabilir. İlk adet görme yaşının erken olması, geç menopoza girmek, çocuk sahibi olmamak risk faktörlerindendir. Yaş ilerledikçe meme kanseri riski artar. Çoğu vaka 50 yaş üzerindeki kadınlarda görülmektedir. Daha önce bu durumu veya diğer meme hastalıklarını geçirmiş olmak, yeniden riski artırır. Göğüs bölgesine radyasyon tedavisi almak, riski yükseltebilir. Hormon replasman tedavisi (HRT) ve doğum kontrol hapları gibi östrojen içeren ilaçların uzun süreli kullanımı, riski artırır.
Alkol tüketimi, sağlıksız beslenme ve obezite riski yükselten faktörlerdir. Fiziksel aktivite eksikliği de bu riski artırabilir. Bazı araştırmalar, düşük D vitamini seviyelerinin riski artırabileceğini göstermektedir. Mamografide yoğun göğüs dokusuna sahip olmak, riski yükseltir. Yoğun doku, tümörlerin tespit edilmesini de zorlaştırabilir. Menopoz sonrası hormon tedavisi, özellikle östrojen ve progesteron kombinasyonu, riski artırabilir. Bu faktörler meme kanseri riskini artırabilir. Ancak bunlara sahip olmak mutlaka olunacağı anlamına gelmez. Risk faktörleri bireysel bazda değişebilir ve her kadının risk profili farklıdır.
Meme Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Kadınların düzenli olarak kendi kendine meme muayenesi yapması önemlidir. Bu, memede oluşabilecek değişikliklerin erken fark edilmesini sağlayabilir. Herhangi bir kitle, şekil değişikliği veya anormal bir belirti fark edilirse, bir doktora başvurulmalıdır. Klinik meme muayenesi, bir doktor tarafından yapılan fiziksel muayenedir. Doktor, memedeki herhangi bir anormallik veya kitleyi kontrol eder. Olası değişiklikler hakkında bilgi verir. Mammografi, meme kanseri durumunu erken aşamada tespit etmek için kullanılan bir görüntüleme yöntemidir. Düşük dozda X-ışını kullanılarak meme dokusu görüntülenir ve olası tümörler tespit edilir. 40 yaş üstü kadınların düzenli olarak mammografi yaptırması önerilir. Meme dokusunun ultrasonografi ile incelenmesi önemlidir.
Mammografi ile tespit edilen kitlelerin sıvı mı yoksa katı mı olduğunu belirlemeye yardımcı olur. Ultrason, genç kadınlarda yoğun meme dokusuna sahip olanlarda daha etkili olabilir. MRG, teşhisinde kullanılan diğer bir görüntüleme yöntemidir. Özellikle yüksek risk altındaki kadınlarda tercih edilir. Şüphe varsa, biyopsi ile şüpheli dokudan örnek alınır. Bu örnek, laboratuvar ortamında incelenerek kanserli hücrelerin varlığı tespit edilir. Biyopsi, kesin teşhis için gereklidir. BRCA1 ve BRCA2 gibi genlerdeki mutasyonlar, riski artırabilir. Ailesinde meme kanseri öyküsü olan kişilerde genetik testler yapılabilir. Bu teşhis yöntemleri, erken teşhis ve tedavi planının oluşturulmasında önemlidir. Erken teşhis, tedavinin daha başarılı olmasına katkı sağlar ve hastalığın yayılmasını önleyebilir.
Meme Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Cerrahi tedavi, yaygın bir tedavi yöntemidir. Kanserin yayılma durumuna göre, tümör ve çevresindeki dokunun çıkarılması için farklı cerrahi seçenekler vardır. Bu seçenekler arasında lumpektomi (tümörün ve çevresindeki küçük bir kısmın alınması) ve mastektomi (memenin tamamının çıkarılması) bulunur. Bazı durumlarda, koltuk altındaki lenf düğümleri de çıkarılabilir. Radyoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için X-ışınları kullanarak yapılan bir tedavi yöntemidir. Genellikle cerrahi sonrası, kalan kanser hücrelerini ortadan kaldırmak amacıyla kullanılır.
Radyoterapi, meme koruyucu cerrahi uygulanan hastalarda tercih edilir. Kemoterapi, kanser hücrelerinin büyümesini ve çoğalmasını durdurmak amacıyla kullanılan ilaçlı tedavidir. Ameliyat öncesinde tümörü küçültmek veya ameliyat sonrası kalan kanser hücrelerini yok etmek için kullanılabilir. Ameliyat sonrası ve ameliyat öncesi olarak iki farklı amaçla uygulanabilir. Meme kanseri, bazı durumlarda hormon reseptörlerine duyarlıdır. Bu tip kanserler için hormon tedavisi kullanılır.
Östrojen veya progesteron gibi hormonların kanser hücrelerine bağlanmasını engeller. Kanserin büyümesini durdurur. Bu tedavi genellikle hormon pozitif olan hastalarda uygulanır. Hedefe yönelik tedaviler, sadece kanserli hücreleri hedef alır. Onları yok etmeyi amaçlayan tedavilerdir. Bu tedaviler, kanser hücrelerinin büyümesine ve yayılmasına yol açan spesifik proteinleri veya genleri hedef alır. Bağışıklık sistemini güçlendirerek kanserle savaşmayı sağlayan immünoterapi, bazı meme kanseri türlerinde kullanılır.
Bu tedavi, vücudun doğal bağışıklık yanıtını artırarak kanser hücrelerine karşı etkin bir savunma geliştirir. Tedavi sonrasında hastaların fiziksel ve duygusal destek alması önemlidir. Rehabilitasyon, hareket kabiliyetini geri kazandırmak için fizyoterapiyi kapsar. Ayrıca, psikososyal destek de hastaların yaşam kalitesini artırmada önemli bir rol oynar. Meme kanseri tedavi süreci, her hasta için özelleştirilir ve multidisipliner bir ekip tarafından yürütülür. Bu nedenle, tedavi süreci hastanın durumuna, kanserin evresine ve diğer bireysel faktörlere göre planlanır.
