Kalça eklemindeki femur kemiğinin üst kısmında oluşan bir kırılmadır. Genellikle düşme, trafik kazası veya spor yaralanmaları sonucu meydana gelir. Özellikle yaşlılarda kemik yoğunluğunun azalmasıyla birlikte daha sık görülür. Kalça kırığı, şiddetli ağrı, hareket kısıtlılığı ve yürüme zorluğu ile kendini gösterir. Tedavi genellikle cerrahi müdahale gerektirir ve sonrasında fizik tedavi ile desteklenir.
Kalça Kırığı Belirtileri Nelerdir?
Kalça kırığı olan bireyler, kalçalarında ya da uyluklarında şiddetli ağrı hissederler. Bu ağrı, genellikle hareket etmeye çalıştıklarında daha da artar. Bu durumu yaşayan kişiler, kırık tarafındaki bacaklarına ağırlık veremezler ve yürüyemezler. Yürümeye çalıştıklarında aşırı ağrı hissederler. Bacak, diğerine göre daha kısa görünebilir. Ayrıca, kırık tarafındaki bacak dışa doğru dönmüş bir pozisyonda olabilir. Kalça bölgesinde şişlik ve morarma görülebilir. Bu belirtiler, kırığın neden olduğu iç kanamadan kaynaklanır. Kalça kırığı olan bireyler, bacaklarını hareket ettirmekte zorlanırlar.
Hareket ettiklerinde ağrı hissederler, hareket kabiliyetleri ciddi şekilde kısıtlanır. Kırığın olduğu bölgede dokunma veya baskı uygulama ile artan hassasiyet bulunabilir. Bu durumu yaşayan kişilerde genel bir rahatsızlık ve huzursuzluk hali olabilir. Bu durum, kırığın yarattığı ağrı ve hareket kısıtlılığından kaynaklanır. Kalça kırığı belirtileri gösteren bireyler, acilen tıbbi yardım almalıdır. Tedavi edilmediği takdirde, ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Tedavi genellikle cerrahi müdahale ile yapılır ve ardından fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci başlar.
Kalça Kırığı Neden Olur?
En yaygın nedeni, özellikle yaşlı bireylerde, düşmelerdir. Düşme, kalça bölgesinde doğrudan bir darbe yaratır ve bu da kırığa yol açabilir. Trafik kazaları, spor yaralanmaları ve diğer yüksek enerjili travmalar da neden olur. Osteoporoz, kemiklerin zayıflamasına ve kırılgan hale gelmesine neden olan bir durumdur. Bu, özellikle yaşlı kadınlarda yaygındır ve küçük bir düşme bile neden olabilir. Osteomalazi, gibi kemik yapısını bozan hastalıklar, kemiklerin daha kırılgan olmasına ve riskin artmasına neden olur. Ailede kalça kırığı veya osteoporoz öyküsü olan kişilerde risk daha yüksek olabilir.
Genetik faktörler, kemik yoğunluğunu ve yapısını etkileyebilir. Yetersiz kalsiyum ve D vitamini alımı, kemik sağlığını olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, sigara ve alkol kullanımı kemik yoğunluğunu azaltabilir ve riski artırabilir. Romatoid artrit, Parkinson hastalığı gibi kronik hastalıklar, düşme riskini ve dolayısıyla kırık riskini artırabilir. Ayrıca, bu hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar kemik sağlığını olumsuz etkileyebilir. Düzenli fiziksel aktivite, kemik sağlığını korumak için önemlidir. Fiziksel aktivite eksikliği, kas gücünün azalmasına ve düşme riskinin artmasına yol açabilir.
Kalça Kırığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kalça kırığı, vida ve plaklarla sabitlenebilir. Bu yöntem genellikle genç ve aktif hastalar için tercih edilir. Vida ve plakla sabitleme, kemiklerin doğal iyileşme sürecine yardımcı olur ve kırığın stabilitesini sağlar. Parsiyel kalça protezi, kalçanın sadece kırık olan kısmının değiştirilmesi işlemidir. Bu yöntem, özellikle femur başı kırıklarında tercih edilir. Parsiyel protez, hastanın hareket kabiliyetini artırır ve ağrıyı azaltır. Total kalça protezi, kalçanın hem femur başı hem de asetabulum (kalça yuvası) kısmının değiştirilmesi işlemidir. Bu yöntem, ileri yaşta ve osteoporoz gibi kemik hastalıkları olan hastalarda tercih edilir. Total protez, hastanın günlük aktivitelerine daha hızlı dönmesini sağlar. Bazı kırıklar, cerrahi müdahale gerektirmeyebilir. İmmobilizasyon yöntemi ile tedavi edilebilir. Bu yöntem, genellikle yatak istirahati ve kırığın sabitlenmesi için alçı veya atel kullanımı ile gerçekleştirilir.
Cerrahi olmayan tedavi sürecinde, hastanın kas gücünü korumak için fizik tedavi uygulanır. Fizik tedavi, ağrının azaltılmasına ve iyileşme sürecinin hızlanmasına yardımcı olur. Kalça kırığı tedavisinde rehabilitasyon süreci büyük önem taşır. Hastanın tedavi sonrası eski hareket kabiliyetine kavuşmasını amaçlar. Cerrahi müdahale sonrası, hastanın mümkün olan en kısa sürede mobilize edilmesi hedeflenir. Erken mobilizasyon, kas kaybını önler ve iyileşme sürecini hızlandırır. Hastalar, iyileşme sürecinde yürüyüş yardımcıları (örneğin baston veya yürüteç) kullanabilir. Bu yardımcılar, hastanın güvenli bir şekilde hareket etmesini sağlar. Rehabilitasyon sürecinde, hastanın kas gücünü ve esnekliğini artırmak için özel egzersiz programları uygulanır. Bu programlar, fizyoterapist tarafından hastanın ihtiyaçlarına göre düzenlenir. Kalça kırığı tedavi yöntemleri, hastanın durumuna ve kırığın ciddiyetine göre değişiklik gösterir.
