Diz kireçlenmesi, eklemlerde aşırı yıpranma sonucu meydana gelen bir rahatsızlıktır. Kıkırdak dokunun incelmesi ya da tamamen kaybolması sonucunda eklem yüzeylerinde sürtünme artar. Ağrı ve hareket kısıtlılığına neden olur. İlerlemiş vakalarda ise diz kireçlenmesi ameliyatı, hastaların yaşam kalitesini artırmak için en etkili bir çözümdür.
Diz Kireçlenmesi Ameliyatı Kimler İçin Uygundur?
Kireçlenme ameliyatı, ileri seviyede eklem yıpranması yaşayanlara yapılır. Bu hastalarda hayat kalitesi büyük ölçüde düşmüştür.
Diz kireçlenmesi, eklemdeki kıkırdak dokunun aşınması sonucu oluşur. Şiddetli ağrıya ve hareket kısıtlılığına neden olur. Günlük aktivitelerin yapılamaması, ameliyat ihtiyacını doğurur. Ameliyat, diğer tedaviler etkili olmadığında düşünülür.
Ameliyat için başlıca kriterlerden biri şiddetli ağrıdır. Dinlenme sırasında ve ağrı kesicilerle azalmayan ağrı sonucu ameliyat gerekir. Ayrıca eklem hareketlerindeki kısıtlılık, ameliyat kararını etkileyen bir faktördür. Dizde şekil bozukluğu gibi yapısal sorunlar da ameliyat ihtiyacını artırır.
Ameliyat genellikle 55 yaş üstü hastalara önerilir. Ancak genç yaşta kireçlenme görülen hastalarda da uygulanabilir. Genç hastalarda yapay eklemin ömrü sınırlıdır. Bu nedenle, ameliyat kararı dikkatlice değerlendirilmelidir. Fazla kilolu hastalarda eklem üzerindeki yük artar. Bu durum kireçlenmeyi hızlandırabilir. Ameliyat öncesi kilo kontrolü sağlanmalıdır.
Konservatif yöntemler etkisiz kalmışsa ameliyat düşünülebilir. İleri derecede kıkırdak kaybı tespit edilen hastalar ameliyat için uygun adaylardır. Kemik deformiteleri de ameliyat kararını destekler. Uzman doktorun detaylı değerlendirmesi sonrası ameliyat kararı verilir.
Şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığı yaşayanlar için diz kireçlenmesi ameliyatı uygundur. Diğer tedavilere yanıt vermeyen hastalar için bu işlem en etkili çözümdür.
Diz Kireçlenmesi Ameliyatı Yöntemleri
Diz kireçlenmesi ameliyatı, kıkırdak aşınmasının ileri seviyede olduğu hastalarda uygulanır. Diğer tedavi yöntemleri yetersiz kaldığında tercih edilir. Bu yöntemler, hastanın ağrısını azaltmayı ve hareket kabiliyetini yeniden kazandırmayı amaçlar.
Total diz protezi n yaygın uygulanan yöntemdir. Total diz protezinde, hasarlı eklem yüzeyleri çıkarılır. Yerine metal veya plastikten yapılan yapay eklemler yerleştirilir. Bu sayede eklem yüzeyleri arasındaki sürtünme ortadan kalkar. Total diz protezi, ileri derecede kıkırdak kaybı olan hastalar için uygundur ve uzun vadede kalıcı bir çözüm sunar.
Kireçlenme sadece eklemin bir bölümünü etkilediyse kısmi diz protezi yapılır. Sadece hasar görmüş kısım değiştirilir ve sağlıklı eklem dokuları korunur. Bu yöntem, daha hızlı iyileşme ve doğal eklem hissi sağladığı için tercih edilir. Ancak hastanın belirli kriterlere uyması gerekir.
Artroskopik cerrahi, kireçlenmenin erken dönemlerinde uygulanan bir yöntemdir. Bu operasyonda ekleme küçük bir kamera (artroskop) yardımıyla girilir. Hasarlı dokular temizlenir ve eklem yıkanır. Artroskopik cerrahi, ağrıların azaltılmasında etkilidir, ancak ileri seviye kireçlenme için uygun değildir. Osteotomide kemiklerdeki yük dağılımı değiştirilerek diz eklemine binen yük azaltılır. Özellikle genç ve aktif hastalarda uygulanır.
Diz Kireçlenmesi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
Diz kireçlenmesi ameliyatı sonrası iyileşme süreci, kritik bir dönemdir. Yapılan ameliyat türüne ve hastanın yaşına göre değişir. Genel sağlık durumu ve uygulanan rehabilitasyon da bu süreci etkiler.
Ameliyat sonrası hasta genellikle 2-3 gün hastanede kalır. Ameliyatın ertesi günü hastanın hareket etmesi sağlanır. Fizik tedavi uzmanı eşliğinde basit egzersizler başlatılır. Hastaya ağrı yönetimi için ilaçlar verilir. Yara bakımı yapılır. Enfeksiyon riski kontrol altında tutulur.
İlk 2 hafta evde iyileşme süreci başlar. Bacak yüksekte tutulup ve buz uygulaması yapılırsa şişlik azalır. Fizik tedavi programına düzenli devam edilmelidir. Diz hareketlerini geliştiren egzersizler ve yürüme çalışmaları yapılır. Hastanın desteksiz yürüyebilmesi için koltuk değneği veya yürüteç kullanılır.
2-6 haftada hastanın diz hareket açıklığı artar. Ağrı ve şişlik azalmaya başlar. Fizik tedavi seansları daha yoğun hale gelir. Merdiven Günlük aktivite yapma yetisi kazanılır. Hastanın diz kaslarını güçlendiren egzersizlere ağırlık verilir.
6-12 haftada iyileşme sürecinde hastanın hareket kabiliyeti büyük ölçüde geri kazanılır. Hafif spor ve uzun yürüyüşler yapılabilir. Ancak ağır yük kaldırmak ve zorlayıcı sporlar önerilmez. Hastanın düzenli olarak kontrole gitmesi gerekir.
3-6 ayda diz tamamen iyileşir. Çoğu hasta normal yaşamına döner. Ağrısız hareket eder. Fizik tedavi, uzun vadedeki başarıda önemlidir. Hastanın aktif bir yaşam tarzı benimsemesi ve kilo kontrolü yapması diz sağlığını korur.^Diz kireçlenmesi ameliyatı sonrası iyileşme süreci, hastanın disiplinli bir şekilde tedavi programına uymasına bağlıdır. Doktorun önerileri takip edilmelidir.
