Diz, vücudumuzun en büyük ve en karmaşık eklemlerindendir. Diz çıkığı, diz kapağının ya da diz eklemini oluşturan kemiklerin pozisyonundan kayarak yer değiştirmesi durumudur. Bazı durumlarda diz çıkığı kendiliğinden yerine oturabilir. Daha ciddi vakalarda diz çıkığı ameliyatı gerekebilir.
Diz Çıkığı Ameliyatı Hangi Durumlarda Gerekli?
Diz çıkığı, diz kapağının ya da diz eklemini oluşturan kemiklerin yerinden kaymasıyla oluşan ciddi bir ortopedik sorundur. Genellikle spor yaralanmaları, düşmeler veya trafik kazaları sonucu meydana gelir. Bazı durumlarda çıkık, yerine oturtulabilir. Lonservatif tedavi yöntemleriyle iyileşme sağlanabilir. Ancak, bazı durumlarda ameliyat kaçınılmazdır.
Diz çıkığı, diz eklemini stabilize eden bağlarda (özellikle ön çapraz bağ veya yan bağlarda) yırtılmalara neden olabilir. Bu tür yırtıklar dizin doğal dengesini bozarak, tekrarlayan çıkıklara ve dizde kalıcı dengesizlik hissine yol açar. Bağ yırtıkları ciddiyse, cerrahi müdahale ile bağların onarılması veya yeniden yapılandırılması gerekir.
Diz çıkığı yaşayan kişilerde, diz zayıflar ve stabilitesini kaybeder. Bu nedenle tekrar edebilir. Bu tekrarlayan çıkıklar yaşam kalitesini düşürür ve günlük aktiviteleri kısıtlar. Konservatif tedaviler yetersiz kalıyorsa, ameliyatla dizin stabilize edilmesi önerilir.
Diz çıkığına kemik kırıkları eşlik ediyorsa, bu durum cerrahi müdahale gerektirir. Kırık kemiklerin doğru şekilde iyileşmesi ve diz ekleminin işlevini sürdürebilmesi için cerrahi sabitleme yapılır.
Fizik tedavi, istirahat ve dizlik gibi yöntemlerle iyileşme sağlanır. Eğer sağlanamazsa, dizin yapısal bütünlüğünü sağlamak için cerrahi müdahale gerekebilir. Diz çıkığı ameliyatı, dizin işlevini geri kazandırarak uzun vadede ağrısız ve sağlıklı bir hareket kabiliyeti sağlar.
Diz Çıkığı Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Diz çıkığı ameliyatı, diz eklemindeki kemiklerin veya bağların ciddi şekilde zarar gördüğü durumlarda uygulanır. Bu ameliyat, dizin stabilitesini sağlamak, ağrıyı azaltmak ve normal hareket kabiliyetini kazandırmak için yapılır. Ameliyat yöntemi, çıkığın türüne, hasarın boyutuna ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir.
Ameliyat öncesinde hastanın detaylı bir fizik muayeneden geçmesi ve görüntüleme testleri yapılmalıdır. Bu testler, bağlarda yırtık, kemik kırığı veya kıkırdak hasarını tespit etmek için kullanılır. Ameliyat günü hasta genellikle aç olarak hastaneye gelir. Genel ya da lokal anestezi altında işlem gerçekleştirilir.
Artroskopi, küçük kesiler aracılığıyla yapılan ve bir kamera yardımıyla eklem içinin görüntülendiği bir yöntemdir. Bu yöntemle hasarlı bağlar onarılır veya yeniden yapılandırılır. Daha az invaziv olduğu için iyileşme süresi kısadır ve komplikasyon riski düşüktür.
Daha ciddi hasarlar veya kemik kırıkları söz konusuysa açık cerrahi tercih edilir. Bu yöntemde daha büyük bir kesi açılarak diz eklemine doğrudan müdahale edilir. Kırık kemikler plakalar veya vidalarla sabitlenir, bağlar ise yeniden yapılandırılır.
Ameliyat sonrası hasta genellikle aynı gün veya ertesi gün taburcu edilir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci hayati önem taşır. Bu süreç, dizin güçlenmesi ve hareket kabiliyetinin geri kazanılmasını sağlar. Tam iyileşme süresi, ameliyatın kapsamına bağlı olarak değişir ve genellikle 3 ila 6 ay sürer.
Diz Çıkığı Ameliyatı Sonrası
Diz çıkığı ameliyatı sonrası iyileşme süreci, ameliyatın türüne, hastanın genel sağlık durumuna ve tedaviye bağlı olarak değişiklik gösterir. Ameliyat sonrası dönemde doğru bakım ve rehabilitasyon, dizin tam fonksiyonuna kavuşması için büyük önem taşır.
Ameliyat sonrası ilk birkaç gün, ağrı ve şişlik gibi semptomların yönetilmesi önemlidir. Doktorun reçete ettiği ağrı kesici ve anti-enflamatuar ilaçlar bu süreci daha konforlu hale getirebilir. Ayrıca, diz üzerine buz uygulaması ve bacağın yukarıda tutulması, şişliği ve ağrıyı azaltmada etkili olur.
Ameliyat sonrası fizik tedavi, iyileşme sürecinin en kritik aşamasıdır. Fizik tedavi programı, dizin hareket kabiliyetini geri kazandırmak ve kas gücünü artırmak için özel egzersizler içerir. İlk haftalarda hafif hareketlerle başlanır, zamanla egzersizlerin yoğunluğu artırılır.
İlk 2-4 hafta boyunca dizin esnekliğini artırmaya yönelik hareketler yapılır. Diz çevresindeki kasların güçlenmesi için özel egzersizler uygulanır. Genellikle 6-8 hafta sonra tam ağırlıkla yürümeye başlanır.
Hastalar ameliyattan sonraki 6-8 hafta içinde günlük aktivitelerine dönebilir. Ancak spor gibi daha yoğun fiziksel aktiviteler için bu süre 3 ila 6 ay arasında değişebilir. İyileşme sürecinde, doktorun önerdiği dizlik veya destek ekipmanlarının kullanılması gerekebilir. Doğru diz çıkığı ameliyatı veya tedavi ve sabırlı bir rehabilitasyon süreciyle diz fonksiyonları büyük ölçüde geri kazanılır.