Omurgadaki disklerin yer değiştirmesi sonucu oluşur. Diskler omurlar arasında bulunur ve şok emici görev yapar. Zamanla ya da ani hareketle disk dışarı taşabilir. Bu durum sinirlere baskı yapar. Bel fıtığı yaşayanlarda ağrı, uyuşma ve güç kaybı gibi belirtiler görülür. Genellikle bel ve bacakta ağrı olur. Tedavi, fizik tedavi veya cerrahi müdahale ile sağlanabilir.
Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
En yaygın belirtisi belde ve bacaklarda ağrıdır. Disk kayması sonucu sinir kökleri üzerinde oluşan baskı, siyatik sinir boyunca yayılan şiddetli bir ağrıya neden olur. Bu ağrı oturma, öne eğilme, ağır kaldırma gibi hareketlerle artabilir. Bel fıtığı, etkilenen sinirlerin beslediği bölgelerde uyuşma ve karıncalanma hissine neden olabilir. Bu durum genellikle bacaklarda ve ayaklarda görülür.
Sinir sıkışması kasların kontrolünü etkileyebilir. Bu, bacaklarda güçsüzlük, yürüme zorluğu veya düşmelere neden olabilir. Hastalar genellikle ayağın üst kısmını kaldırmakta zorlanabilir (düşük ayak). Hareket kabiliyeti kısıtlanabilir. Özellikle belin eğilmesi, döndürülmesi ya da esnetilmesi gibi hareketler ağrılı hale gelir ve sınırlı yapılabilir.
Sinirlerin etkilenmesi reflekslerde azalma veya kayba neden olabilir. Bu durum, doktorun yaptığı nörolojik muayenelerde fark edilebilir. Nadir ama ciddi bir durumda, bel fıtığı omurilik üzerindeki baskıyı artırarak idrar ya da dışkı kaçırmaya neden olabilir. Bu acil bir durumdur ve hemen tıbbi müdahale gerektirir. Belirtiler, disk kaymasının derecesine ve sinir üzerindeki baskının şiddetine göre değişiklik gösterebilir. Bu belirtilerle karşılaşıyorsanız, doğru tanı ve tedavi için bir uzman doktora başvurmanız önerilir. Tedavi fizik tedavi, ilaçlar ve ciddi vakalarda cerrahi müdahale içerebilir.
Bel Fıtığı Neden Olur?
Ağır kaldırma, yanlış duruş veya sürekli tekrarlayan hareketler omurgaya aşırı yük bindirir. Bu durum, disklerin zarar görmesine ve zamanla fıtıklaşmasına neden olabilir. Özellikle ağır işlerde çalışan bireylerde bu durum sık görülür. Uzun süre hareketsiz kalma, kasların zayıflamasına yol açar. Zayıf kaslar, omurgayı yeterince destekleyemez ve bu da disklerde deformasyona neden olabilir. Masa başı işlerde çalışan kişilerde hareketsiz yaşam tarzı risk faktörüdür. Yaş ilerledikçe, omurga diskleri su içeriğini kaybeder ve elastikiyetini yitirir. Bu süreç, disklerin dayanıklılığını azaltarak kolayca yırtılmasına veya dışa doğru kaymasına neden olabilir. Aşırı kilo, omurgaya ek yük bindirir ve diskler üzerinde daha fazla baskı oluşmasına yol açar.
Özellikle karın bölgesinde fazla yağlanma, bel bölgesindeki omurların zorlanmasına sebep olur. Bazı kişilerde, disk yapısı genetik olarak daha zayıf olabilir. Bu durum, fıtığa yatkınlığı artırır. Ailede bel fıtığı öyküsü olan kişilerde bu hastalık daha sık görülür. Düşme, çarpma veya trafik kazaları gibi ani travmalar, omurga disklerinde yırtılmalara yol açarak neden olur. Uzun süre yanlış oturma veya ayakta durma alışkanlıkları, omurgayı zorlar. Bu durum, disklerin baskı altında kalmasına ve zamanla deformasyona uğramasına yol açabilir. Sigara içmek, disklerin yeterli beslenmesini engelleyerek zayıflamasına yol açabilir. Bu durum, riski artırır. Bu durumdan korunmak için egzersiz yapmak, ideal kiloyu korumak önemlidir. Ayrıca, düzenli fiziksel aktivite ile bel ve sırt kaslarını güçlendirmek, omurgayı destekleyerek riski azaltır.
Bel Fıtığı Nasıl Tedavi Edilir?
Uzman eşliğinde yapılan egzersizler, kasları güçlendirir omurganın desteklenmesine yardımcı olur. Manuel terapi ve sıcak-soğuk uygulamaları da ağrıyı hafifletebilir. Kas gevşetici, ağrı kesici ve antienflamatuar ilaçlar kullanılarak ağrı ve iltihaplanma kontrol altına alınabilir. Düzenli yürüyüş, yüzme gibi hafif fiziksel aktiviteler önerilir. Ayrıca kilo kontrolü ve doğru duruş alışkanlıkları da önemlidir.
Kortizon veya epidural steroid enjeksiyonları, sinir kökü basısından kaynaklanan ağrıyı hafifletmek için kullanılır. Cerrahi müdahale, diğer tedavilerden sonuç alınamayan, şiddetli ağrısı olan hastada tercih edilir. Minimal invaziv bir yöntemle fıtıklaşmış diskin çıkarılması sağlanır. Küçük bir kesi ile yapılır ve iyileşme süresi kısadır. Lazer kullanılarak disk küçültülür ve sinir üzerindeki baskı kaldırılır. Disk protezi, diskin tamamen çıkarılarak yerine yapay bir protez konulması yöntemidir.
Füzyon ameliyatı, omurgadaki iki veya daha fazla segmentin sabitlenmesi işlemidir. Bazı durumlarda alternatif yöntemler de tedaviye destek olabilir. Akupunktur, ağrıyı hafifletmek için tercih edilen bir yöntemdir. Masaj terapisi, kas gevşetici ve ağrıyı azaltıcı etkileriyle tercih edilir. Yoga ve pilates, omurga sağlığını destekler ve esnekliği artırır. Tedavi süreci kişiye özel planlanmalı ve bir uzman tarafından takip edilmelidir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile bel fıtığı genellikle kontrol altına alınabilir ve kişinin yaşam kalitesi artırılabilir. Ancak cerrahi gerektiren durumlarda zamanında müdahale, sinir hasarının önlenmesi açısından kritik önem taşır.
